Vanavond stond de kadernota op de agenda van de gemeenteraad. In dit beleidsdocument vraagt het college aan de raad om kaders vast te stellen, waarbinnen in het najaar de begroting voor het nieuwe jaar kan worden opgesteld. Vanwege het kerntakenonderzoek en de daaruit voortgekomen bezuinigingsvoorstellen, zal er sprake zijn van een beleidsarme begroting. Er is op het moment weinig financiële ruimte om ambitieuze plannen op te stellen.

Alle politieke partijen hebben hun visie op deze kadernota gegeven. Het leek ons interessant om van iedere bijdrage een korte weergave te geven, zodat de bijdrage van de fractie van SGP-ChristenUnie zo wellicht beter in perspectief gezet kan worden. De integrale bijdrage van onze fractie is onderaan te vinden.

VVD
Dit stuk is, volgens de VVD, een mooi resultaat van de kerntaken discussie. Goed dat de voorstellen die daaruit voortkomen ook echt apart aangeboden zullen gaan worden. De VVD is er positief over dat op veel posten maximaal de inflatiecorrectie wordt toegepast. Wat hen betreft had dit ook voor de onroerende zaakbelasting (OZB) het geval geweest. Nu wordt de deur op een kier gezet om de begroting van 2024 sluitend te kunnen maken. Een ander belangrijk punt is het grote aantal posten dat zonder bedrag is opgenomen. Dit geeft nog veel onzekerheid en is eveneens een argument om tegen deze nota te stemmen.

Een meer algemene opmerking wordt gemaakt over de gebrekkige communicatie vanuit de gemeente op het gebied van diverse participatie trajecten. Als het gebeurt zoals u het geval is, dan kan men het net zo goed laten, zo is nu de mening van de VVD. Zo is er nu een college besluit over de bouw van woningen voor arbeidsmigranten in ‘s-Heerenhoek, terwijl vooral vraag is naar starterswoningen.

SGP-CU
Deze nota is een mooie opbrengst van de kerntaken discussie die door de gemeenteraad is gevoerd. Het geeft zicht op een nieuwe bestuursscultuur waarin diverse stakeholders worden meegenomen om tot nieuw beleid te komen. Er wordt uitgezien naar de volgende kadernota, waarin aangekondigd kabinetsbeleid verwerkt zal zijn. We zullen dan ook meer zicht hebben op de nu nog onbekende posten en opbrengsten van het Actieplan Sociaal Domein. Dit laatste blijft wel zorgen baren.

Er zijn zorgen over de bereidheid van de samenleving om naaste te willen zijn voor een ander. Dit zou zoveel kunnen opleveren, terwijl het tegelijkertijd zo weinig kost. Wat dit betreft moeten we ook zeker de hand in eigen boezem willen en durven steken. Verder wordt er hardop gevraagd of er mogelijkheden zijn om, zoals elders in het land gebeurt, de randen op te zoeken voor wat betreft de zorg die de gemeente aanbiedt en vergoedt. Dit zal pijn doen, maar is wel nodig om verhoudingen weer recht te krijgen. Dit uiteraard ook in het licht van de eerder genoemde naastenliefde.

Er wordt goed gesnapt dat het belangrijk is dat Zeeuwse overheden en organisaties regelmatig met elkaar overleggen. We geven die overlegstructuren ook zeker een kans, maar hebben wel behoefte aan tastbare resultaten.

Wat betreft de mogelijke verhoging van de OZB is er stevig gediscussieerd over wat nu het juiste is om te doen. Er zal dan ook zeker aan de rem getrokken worden wanneer de indruk ontstaat dat er te snel naar dit middel wordt gegrepen.


D’66
Er wordt gesteld dat dit een kaderloze en karige kadernota is. Er lijkt licht aan de horizon te zijn door de positieve vooruitzichten op extra middelen vanuit het rijk. Mede vanwege de hoge kosten op het sociaal domein (waar komen de vertragingen in de uitwerking van het sociaal actieplan vandaan?) lijkt deze raadsperiode als een nachtkaars uit te gaan, met eventueel een negatieve erfenis voor de volgende raad als gevolg.

Er worden voorstellen gemist om verder te gaan samenwerken op de Bevelanden. Ook had D’66 graag gezien dat er meer duurzame plannen zouden worden aangekondigd. De mogelijke OZB-verhoging is ook voor deze partij geen goede optie. Er is toch immers de ambitie om bij de goedkoopste gemeenten van Zeeland te horen…

OPA BORSELE
De kerntakendiscussie is ingezet om een positieve begroting te kunnen realiseren. Toch blijkt een verhoging van de OZB nodig, dat is geen gewenste situatie. Er wordt aangegeven dat er behoefte is aan echt participatie. De casus van de vestiging van arbeidsmigranten in so-Heerenhoek wordt aangehaald als voorbeeld waarin dit niet goed gaat. Er is voor de raad behoefte aan de mogelijkheid om eerst kaders te kunnen stellen.

Ten slotte worden er diverse zaken genoemd waarvan de financiële consequenties nog niet te overzien zijn. Dat maakt de huidige situatie zeer lastig in te schatten.

CDA
Er wordt een beeld geschetst van Borsele waarin alles is gecentreerd in de grotere dorpen. Dat is wat hen betreft geen gewenste situatie. Er wordt opgeroepen om niet alles bij de gemeente over de schutting te willen gooien, maar juist om te zien naar elkaar en de gemeente als sociaal vangnet achter de hand te houden. Er wordt opgeroepen om speerpunten van het CDA te realiseren: leefbaarheid en zorgzaamheid in relatie tot financiële duurzaamheid.

Uit het onderzoek voorafgaand aan de kerntakendiscussie bleek dat de Gemeente Borsele aan heel veel dingen meedoet, misschien wel aan teveel dingen. Tegelijk blijft de vraag hoe we bedrijven vasthouden en ook nieuwe bedrijven trekken naar onze gemeente.

Er zijn grote tekorten op het gebied van de vergoeding van de huishoudelijke hulp. Het is hoog tijd dat deze regels gaan veranderen. De overname van Intervence door JB West is een goede zaak. Hopelijk zorgt dit voor een goede doorstart van deze belangrijke organisatie.

De gemeente is in deze moeilijke tijd goed overeind gebleven. Het masterplan in Nieuwdorp, de rondweg bij Hoedekenskerke en de komst van de kinderburgmeester zijn mooie opbrengsten van afgelopen tijd. Aan de andere kant zijn er ook nog altijd zorgen, met name op het gebied van het sociaal domein. Het is nu aan het Rijk om over de brug te komen. Daarnaast bieden de toeristenbelasting, kostendekkend maken van de afvalstoffenheffing en rioleringskosten een mogelijkheid om meer budget te creëren.

Alles begint met kleine dingen. Daarom moeten nu de eerste kleine stappen worden gezet om daarna weer verbinding te zoeken. Er wordt geopperd om, als het weer kan, ambitieus verder te gaan met het ontwikkelen van de gemeente Borsele.

LOKALE PARTIJ BORSELE
De fusie van Intervence gaat meer kosten dan gedacht, dat is echt een risico voor de financiële positie van de gemeente. Daarnaast is het onbegrijpelijk dat de tegemoetkoming in de kosten van huishoudelijke hulp is georganiseerd zoals dit nu het geval is. Het is belangrijk om burgers hier bewust van te maken. Dit kost de gemeente veel geld.

Het is positief dat er nu stappen worden gezegd om toeristenbelasting te gaan invoeren. Het verhogen van de OZB daarentegen is wat de LPB betreft niet aan de orde. Dit is een verkeerd signaal naar de burgers en zorgt ervoor dat de LPB niet kan instemmen met deze nota.

Op het gebied van ICT-ontwikkelingen wordt opgeroepen om dit Zeeuws breed verder op te pakken.

PVDA
Wat goed dat het college op stage gaat om zo kennis en inzichten op te doen die kunnen helpen om de gemeente steeds een stukje mooier te maken. Een aanrader voor iedereen.

Het tekort bij het SWVO en het overschot bij GR de Bevelanden zijn communicerende vaten. Het gaat dus nog steeds niet best op het gebied van het sociaal domein. Wellicht dat de ontwikkelingen in het gemeentefonds lucht zou kunnen geven.

Er zijn zorgen op het gebied van de participatie van burgers. Er wordt een heel aantal projecten genoemd waarop participatie en communicatie beter zou kunnen. Bijvoorbeeld ook op het gebied van duurzaamheidsontwikkelingen.

Er wordt de vraag gesteld in hoeverre er nog meer regionaal overleg gewenst is, buitenom de al bestaande overleggen. Wat levert dit de burger nu concreet op? Burgers die vooral bezig zijn met de ontwikkeling van hun pensioen en stijgende woonlasten. In hoeverre zijn wie hier mee bezig? Dit zijn de onderwerpen waarmee wij ons bezig zouden moeten houden. Ze zouden sturend moeten zijn bij het opstellen van ons beleid.

Van de gemeente mag het goede voorbeeld worden verwacht. Is dat ook het geval op het gebied van het verduurzamen van gemeentelijk onroerend goed? Gebouwen zouden een C-label moeten hebben, maar is dat ook zo?

Ten slotte wordt geconstateerd dat er zorgen zijn over de grondbeginselen van de rechtsstaat. Ingewikkelde klachten nemen toe. Het is dus van belang om alert te zijn op het hanteren van de menselijke maat.

Integrale bijdrage SGP-ChristenUnie

Geschreven door Gijsbrecht Gunter, fractievoorzitter

Voorzitter,

Allereerst dank voor het goed leesbare stuk dat het College ons aanbiedt. To-the-point en het ademt realisme. Wij zien dit voorstel als bijzondere stap op weg naar de nieuwe bestuursperiode 2022 – 2025. Maar dat niet alleen, de paar pagina’s tekst ziet onze fractie ook als stap in de nieuwe bestuurscultuur, zowel in de Raad, het College als met alle relevante stakeholders in Borsele én in de regio.

Een complete kadernota zien we graag volgend jaar weer, wanneer het gros van de 38 voorstellen uit de kerntakendiscussie uitgewerkt en behandeld zijn, inclusief de kaders en voorwaarden die bij de behandeling van deze 38 voorstellen zijn meegeven. Hetzij in de vorm van moties, amendementen of op andere wijze. Hopelijk is bij de volgende Kadernota ook het nieuwe Kabinetsbeleid verwerkt, zijn de forse risico’s die nu algemeen benoemd worden duidelijker en heeft het actieplan Sociaal Domein vruchten afgeworpen die we kunnen vertalen in harde euro’s.

Dit laatste klinkt misschien ongenuanceerd, maar uiteindelijk zijn we – alle complicaties, actieplannen, goede wil en voornemens ten spijt – wel gezamenlijk op weg om 975.000 euro te vinden. Die taakstelling wordt nu vanwege provinciale toezicht eisen afgeraamd met 300.000 euro, maar er resteert dan nog 675.000 euro. Onze vraag is of de wethouder vanavond een bedrag of percentage kan noemen waar we momenteel staan met dit bedrag? 8 juli a.s. worden we weliswaar bijgepraat en we weten dat er kwartaalrapportages komen, maar wat ons betreft licht de wethouder vanavond een tipje van de sluier op door een bandbreedte te noemen waar we staan met de resterende 675.000 euro.

Voorzitter, bij een kadernota hoort reflectie en visie. Daarbij begin ik met hand in eigen boezem te steken als het gaat om burenhulp, naastenliefde, geborgenheid, en een warm nest. Kortom, sociale cohesie vanuit de volle breedte van de samenleving.

Wie naar de kille cijfers kijkt wordt stil, heel stil…. Bijvoorbeeld het SWVO dat in Borsele in één jaar alleen al 625.000 euro mèèr moest uitgeven dan geraamd aan huishoudelijke hulp bij ouderen. Of wat te denken van de alsmaar stijgende cijfers in de jeugdzorg.

Natuurlijk is het fijn wanneer er extra geld uit Den Haag komt, hetzij incidenteel als pleister op de wonde, of meer structureel als geldstroom. Echter, is het geen pleisters plakken op etterende wonden, of water naar de zee dragen wanneer we de oorzaak niet benoemen en concreet aanpakken. Niet als gemeente of overheid in het algemeen, maar als samenleving als geheel. Onze fractie pleit ervoor de wondere werking benutten van het eenvoudig omkijken naar elkaar. En daarin, tijd en energie durven steken.

Zo’n eenvoudige aanpak past niet bij besognes om flitsscheidingen, individualisme waarbij ‘vrijheid’ versimpeld wordt tot ‘keuzevrijheid’, zonder te bedenken dan dat er haast geen erger beperking van echte vrijheid is dan gedreven worden om door anderen voorgestelde keuzes te maken.

Tel daarbij op de ongebreidelde carrièredrang die kinderen al met de paplepel wordt ingegoten en met scorekaartjes wordt gevolgd en bijgestuurd naar het algemene ideaal, een consumptiemaatschappij van heb ik jou daar, quota op de arbeidsmarkt, een overspannen onbetaalbare huizenmarkt met een enorme vraag naar eenpersoonshuishoudens, een hijgerige 24 uurseconomie ideaal waarin je altijd bereikbaar moet zijn of een belastingstelsel dat dwingt in een keurslijf van tweeverdieners. Over diversiteit, acceptatie en vrijheid gesproken….

En dat alles terwijl ons digitale ‘eigen netwerk’ via de smartphone ervoor zorgt dat we veel te weinig om ons heen kijken naar de echte wereld of verzwolgen worden in een wereld die zonder zorgen lijkt, maar in werkelijkheid niet bestaat. We ruiken de spruitjeslucht misschien nog uit de tijd waarin sociale controle in de buurt nog iets fysieks was, maar steken tegelijkertijd wel ons hoofd achteloos in de strop van onbekenden die echt werkelijk alles van ons weten.

Voorzitter, is zei al dat ik mijn hand in eigen boezem stak. Nu ik die eruit haal is die niet schoon en ligt er niet alleen een taak voor mij als raadslid in het politiek domein, maar vooral een taak ten opzichte van mijn medemens. In het gezin, familie, de wijk en het dorp. Alleen wanneer ik daar mijn verantwoording neem verandert er werkelijk iets. En onze fractie is ervan overtuigd dat wanneer iedereen dat doet, Nederland er anders uit gaat zien en tekorten in het sociaal domein misschien niet eens zouden bestaan.

Het is niet onze intentie alles over één kam te scheren, te romantiseren of te generaliseren, maar wel om vanuit onze visie en geloofsovertuiging te benoemen waar het onzes inziens mank gaat. We blijven niet hangen in symptomen, vergezichten of bij de ander, maar zeggen eigenlijk niet meer dan ‘let een beetje op elkaar’. Als iedereen dat alleen maar doet voor de buren links en rechts naast je, verder niet, dan heeft iedereen minimaal twee buren die naar je omzien en wat zou dat betekenen!

Ondanks dat het slechts een kleine, behapbare stap is in werkelijkheid, denken wij dat er meer nodig is om een simpele gedragsverandering als deze te bewerkstelligen. Immers, de kleine stap blijkt in de waan van onze overvolle persoonlijke agenda, blijkt haast onneembaar. Daarom zijn we erg benieuwd of de wethouder ons kan vertellen hoe ze staat tegenover acties elders in het land om als gemeente de grenzen op te zoeken van wat wettelijk verplicht is in het sociaal domein om daarmee een trigger te genereren. Dat klinkt opnieuw misschien hard, aanmatigend of misschien zelfs arrogant. We weten op voorhand dat knelpunten in dergelijk beleid zich makkelijk lenen om te stigmatiseren en ook letterlijk een gezicht gaan krijgen, maar toch stelt onze fractie voor om de grenzen op te zoeken waar het kan. Met als achtergrond de geschetste visie.

Voorzitter, na deze beschouwing focussen we ons nog kort op twee zaken uit de voorgestelde Kadernota. Ten eerste de Zeeuwse Marketing Organisatie en de Bevelandse agenda met de 3 O’s. We hebben uitgebreid in de fractie gesproken of het nu de tijd is dergelijke initiatieven verder uit te rollen, of dat we het geld beter in de knip kunnen houden tot we meer financiële armslag hebben. Na rijp beraad gaan we in beide voorstellen mee, al zij het dat we geïnformeerd willen worden over de regionale successen. Volgend jaar tellen we de door het College gemelde successen op en maken de balans op. We leggen de bal dus op de stip, maar het College is aan zet om te scoren en dat ook kenbaar te maken.

Tenslotte de OZB-verhoging in 2024 en 2025. U mag best weten, ik was knap chagrijnig en dacht: “Heeft het college het nu nog niet begrepen na een intensieve discussie en een breed motie waar ellenlang aan gesleuteld is en de inkt amper droog is?” Echter, ik had per abuis over het hoofd gezien dat er een heroverweging plaatsvindt en zodra er ruimte is dit zeer gevoelige punt gauw af te voeren. Dat was een sterk punt van mijn opponent.

Een amendement dat ons vanavond oproept tot heroverweging is onzes inziens dan ook overbodig en niet zo effectief als het lijkt. Sterker, we zouden onze eigen motie daarmee als niet afdoende beschouwen en feitelijk alleen onderstrepen wat er nu in het voorstel staat, namelijk heroverwegen zodra dat kan. Daar heeft het College en de Raad nog twee kadernota’s en drie begrotingen voor. Onze fractie zal in ieder geval nauwlettend de vinger aan de pols houden en indien nodig aan de rem trekken, of dat nu in deze Raadsperiode of de volgende is. Kortom, het akkoord gaan met deze Kadernota is geen vrijbrief om niet meer terug te komen op de OZB-verhoging zoals nu voorzien wordt in 2024 en 2025.

Voorzitter, er ligt een realistische Kadernota, gezien de vele onzekerheden die er zijn. Het sociaal domein blijft zorgen baren en vormt de meeste hoofdbrekens voor ons als raad, maar toch is er ook perspectief. Juist op het sociaal domein! Dat perspectief ligt soms verscholen in de samenleving. En hoewel ik in mijn betoog toespitste op de 21e eeuw in Borsele is het Woord dat Jezus twintig eeuwen geleden sprak tegen een nieuwsgierige geleerde man nog steeds actueel. Jezus draaide de vraag: ‘Wie is mijn naaste?’, die de geleerde gesteld had, om en vroeg hem: ‘Voor wie ben jij een naaste?’.

De 2000 jaar oude vraag van Jezus wacht vanavond op een antwoord van ons allemaal….